Ölü Canlar

Yazar : Nikolay Vasilyeviç Gogol

Yayın : Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları

Çeviri : Mazlum Beyhan

Öncelikle en başta Türkiye İş Bankası Kültür Yayınlarının Hasan Ali Yücel serilerine bir kaç çift sözle de olsa değinmek gerekir. Maarif Vekili Hasan Ali Yücel ismiyle anılan bu serilerde yeni dil devrimiyle tanışan Cumhuriyet Türkiyesinin modern batı klasikleriyle ilk kez tanışması sağlanmış ve en güzel çevirilerle genç ve aydınlık Türk okuyucu kitlelerine ulaşılmıştır. Bu bakımdan oldukça geniş bir külliyata sahip bu seriyi okurlara özellikle tavsiye ederim.Konumuza gelecek olursak Gogol'un en ünlü edebi eseri olarak kabul edilen ve eski Çarlık dönemi Rus edebiyatına yön veren en nadide yapıtlardan birisi olarak lanse edilen ''Ölü Canlar'' esasında feodalitenin hüküm sürdüğü Rus toplumunda kendini hile ve sahtekarlık yoluyla ispatlamaya çalışan soylu Çiçikovun öyküsünden ibarettir. Dönemin Rus soyluları ve devlet erkanınca tanınan biri olan Çiçikov şan ve şöhretini artırarak bir toprak ağası sıfatıyla itibarını arttırmayı umar. Bu amaçla sıradışı bir yönteme başvurur. Toprak sahiplerinin eskiden emrinde çalıştırdıkları ve şuan ölmüş vasıfta bulunan köylü sıfatında ki kişileri yasalara aykırı şekilde kendi nüfusuna kaydettirmeye çalışır. İşe yaramamakla birlikte artık çoktan ölmüş olan bu kişilere ödedikleri gereksiz vergilerden kurtulma sözü vererek iknaya yanaşır. Bu amaçla güvenilir bir soylu olarak toprak sahiplerinin kapısını birer birer arşınlar. Hikaye bu çerçeve ekseninde olgunlaşıp gelişir. Gogol ayrıca bu eserde benzetmelerle dikkat çeken bir üslup kullanır. Oldukça akıcı ve canlı tasvirlere yer verir. Esasında Puşkinin önerisiyle yazılan eser Dantenin ilahi komedyasından esinlenmiştir. Eser Gogol'un yaşadığı psikolojik travmalar neticesinde yarım kalarak tamamlanamaz fakat daha sonra gelen editör ve yazarlarca eski nüshaları toplanan eser bütünleştirilerek okuyuculara sunulur. Rus dilini Türkçeye en iyi şekilde çeviren birkaç çevirmenden biri olduğuna inandığım Mazlum Beyhanın oldukça güzel bir anlam bütünlüğü kattığı bu kitabı edebiyat severlere tavsiye ederim.

''Eğer Ruslar bir araya gelip bir yardım derneği kuracak olurlarsa ve bir miktar yardım toplarlarsa önce paranın yarısıyla afili bir dernek binası kiralayıp döşetirler.Kalan paranın bir kısmıyla yardım yapan soylulara davet verip ziyafet çektirirler.En son kalan cüzi miktarda parayı ise kimin yakınına vereceklerine karar veremeyip sıkı bir kavgaya tutuşurlar.'' -Ölü Canlar'dan bir kesit -

-Orjinalinden bir nüsha-

Yazar Hakkında ;

Nikolay Vasilyeviç Gogol (Rusça: Николай Васильевич Гоголь) (31 Mart 1809 - 4 Mart 1852) gerçekçi Rus roman ve oyun yazarı. En çok tanınan eseri Ölü Canlar'dır. 43 yaşında Moskova’da ölmüştür.